การประชุมสุดยอดอาเซียน (ASEAN Summit) เป็นเวทีสำคัญในการรวบรวมผู้นำจากประเทศสมาชิก โดยมีวาระการประชุมหลักที่ให้ความสำคัญกับการส่งเสริมสันติภาพ เสถียรภาพ การฟื้นฟูเศรษฐกิจ และความร่วมมือทางสังคมและวัฒนธรรม
การประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งแรกจัดขึ้นที่เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย ระหว่างวันที่ 23-24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519 โดยมีผู้นำจากประเทศสมาชิกผู้ก่อตั้ง 5 ประเทศ ได้แก่ อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และไทย ต่อมาอาเซียนเติบโตอย่างรวดเร็วโดยมีสมาชิกใหม่เพิ่มขึ้น 5 ประเทศ ได้แก่ บรูไน (พ.ศ. 2527) เวียดนาม (พ.ศ. 2538) ลาว (พ.ศ. 2540) และกัมพูชา (พ.ศ. 2542)
พ.ศ. 2553 ประเทศสมาชิกอาเซียนได้ประกาศจัดตั้ง “ประชาคมอาเซียน” เพื่อสร้างการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่ใกล้ชิดและดีขึ้น และปัจจุบันมีสมาชิกอาเซียน 11 ประเทศ ได้แก่ บรูไน กัมพูชา อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย เมียนมาร์ ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ,ไทย,เวียดนามและติมอร์เลสเต
สปป. ลาว เข้าเป็นสมาชิกอาเซียนเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2540 ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา สปป. ลาวก็เข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียนอย่างแข็งขัน ที่ผ่านมา สปป.ลาว เป็นประธานการประชุมสุดยอดอาเซียน 2 ครั้ง คือ การประชุมครั้งที่ 10 วันที่ 29-30 พฤศจิกายน 2547 และการประชุมครั้งที่ 28-29 วันที่ 6-8 กันยายน 2559
และการประชุมที่กำลังจะมีขึ้น ครั้งที่ 44 และ 45 ซึ่งจะจัดขึ้นในวันที่ 6-11 ตุลาคม 2567 ณ ห้องประชุมรัฐสภา ภายใต้การนำของนายสนชัย สีปันดอน
เขาได้จัดตั้งคณะอนุกรรมการระดับสูงเพื่อกำกับดูแลการเตรียมการสำหรับการประชุมสุดยอดอาเซียนในปี 2567 โดยมีนายกรัฐมนตรี สนไซ สีปันดอน เป็นประธานและผู้แทนจากกระทรวงและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อเข้าร่วมและทำงานร่วมกัน
โดยการเตรียมการสัมมนาแบ่งออกเป็น 5 ส่วนหลัก ได้แก่
- การปรับปรุงหอประชุมแห่งชาติซึ่งเป็นสถานที่จัดการประชุมหลัก กำลังอยู่ระหว่างการปรับปรุงและอัปเกรด
- มาตรการรักษาความปลอดภัยนำโดยกระทรวงสันติภาพและความมั่นคงโดยทำงานร่วมกับพันธมิตรอาเซียน
- ลาวลงทุนเงินจำนวนมากเพื่อปรับปรุงและพัฒนาระบบการขนส่ง-การเดินทางเพื่อรองรับการประชุมสุดยอดอาเซียน
- กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงสารสนเทศและวัฒนธรรม และกระทรวงอื่นๆ ร่วมกันเตรียมงานพิธีและประชาสัมพันธ์
- การพัฒนาบุคลากร การเตรียมที่พัก ฯลฯ
เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2567 กระทรวงสันติภาพและความมั่นคงของเวียดนามได้บริจาครถยนต์จำนวน 50 คันให้กับกระทรวงสันติภาพและความมั่นคงของ สปป. ลาว แบ่งออกเป็นรถยนต์ไฟฟ้า VinFast 20 คัน และรถจักรยานยนต์ 30 คัน เพื่อสนับสนุนการเตรียมการเป็นประธานการประชุมสุดยอดอาเซียนในปี 2567 ความช่วยเหลือนี้เป็นส่วนหนึ่งของการขยายความร่วมมือและเป็นเครื่องพิสูจน์ความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองประเทศ นอกจากนี้ เวียดนามยังได้ช่วยเหลือในการจัดหาอุปกรณ์อื่นๆ เพื่อช่วยรักษาความปลอดภัยและจัดการโลจิสติกส์ ความช่วยเหลือนี้คาดว่าจะช่วยให้ลาวประสบความสำเร็จในการจัดงานสำคัญต่างๆ ในช่วงดำรงตำแหน่งประธานอาเซียนในปี 2567
การเป็นประธานในการจัดประชุมสุดยอดอาเซียนในครั้งนี้ถือเป็นโอกาสสำหรับลาวในการเพิ่มความเป็นสากลและแสดงศักยภาพในการก้าวไปสู่เวทีโลกรวมถึงการพัฒนาเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และตำแหน่งเชิงยุทธศาสตร์ภายในอาเซียน การมาถึงของผู้เข้าร่วม สื่อมวลชน และนักท่องเที่ยว คาดว่าจะสร้างผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจอย่างมหาศาลทั้งในด้านรายได้และการลงทุนจากต่างประเทศ เช่น จากการท่องเที่ยว โรงแรม การคมนาคม และอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง ในแง่ของการทูต การประชุมครั้งนี้เป็นเวทีสำหรับเขาในการมีส่วนร่วมในการกำหนดการเจรจา ส่งเสริมความสนใจของเขา และยกระดับสถานะของเขาในอาเซียน นอกจากนี้ยังเป็นโอกาสอันดีที่จะนำเสนอวัฒนธรรม ความงามตามธรรมชาติ และความก้าวหน้าล่าสุดของเขาต่อผู้ชมทั่วโลก การเตรียมการสำหรับการประชุมสุดยอดครั้งนี้ยังได้พัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกที่สำคัญ เช่น การขยายและปรับปรุงหอประชุมแห่งชาติ การปรับปรุงและพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการคมนาคม ซึ่งล้วนเป็นประโยชน์ระยะยาวสำหรับลาวหลังการประชุมครั้งนี้
การจัดประชุมสุดยอดขนาดใหญ่เช่นนี้อาจเป็นความท้าทายสำหรับลาว ซึ่งเป็นประเทศขนาดเล็กและกำลังพัฒนา การเตรียมการด้านลอจิสติกส์ การรักษาความปลอดภัย และการเตรียมการทางการเงิน ก็เป็นข้อกังวลที่สำคัญเช่นกัน เพราะเขาจะต้องจัดสรรงบประมาณในการปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวก มาตรการรักษาความปลอดภัย โรงแรม ฯลฯ ซึ่งอาจกดดันการบริหารงบประมาณของรัฐและอาจต้องดึงงบประมาณจากโครงการอื่นๆ นอกจากนี้ การดำรงตำแหน่งประธานการประชุมสุดยอดนี้อาจดึงดูดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ภายในประเทศหากการประชุมครั้งนี้ไม่ประสบผลสำเร็จตามที่คาดหวังหรือถูกมองว่าเป็นการใช้เงินสาธารณะโดยไม่จำเป็น ซึ่งอาจก่อให้เกิดความขัดแย้งทางการเมืองและลดการสนับสนุนจากประชาชนเอง สุดท้ายเขายังต้องเผชิญกับความท้าทายทางการเมืองระหว่างประเทศ โดยเฉพาะการแก้ปัญหาข้อพิพาททะเลจีนใต้ซึ่งอาจเป็นความท้าทายในการรักษาเสถียรภาพและทำให้การประชุมสุดยอดครั้งนี้ให้ความสำคัญกับการประสานงานและความร่วมมือระหว่างประเทศ
